Wydanie rozporządzenia jest realizacją zapisu artykułu 22 ust. 1 pkt. 3 Ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty, który upoważnia ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania do regulowania kształcenia dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą w prowadzonych przez niego szkołach, zespołach szkół oraz szkolnych punktach konsultacyjnych przy przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych i przedstawicielstwach wojskowych Rzeczypospolitej Polskiej.
Przewidziane w rozporządzeniu zmiany w sposobie nauczania dzieci obywateli polskich poza granicami kraju wynikają z faktu, że dzieci te zwykle realizują obowiązek szkolny w systemach edukacyjnych państw na obszarze, których czasowo mieszkają. Projekt rozporządzenia wprowadza również możliwość realizowania obowiązku szkolnego poza szkołą lub w trybie kształcenia na odległość. Określone rozporządzeniem nowe zasady organizacji kształcenia zagranicznego poprawią jakość nauczania, zwiększą efektywność wykorzystania środków przeznaczonych na ten cel oraz ułatwią integrację polskich dzieci ze środowiskiem lokalnym. Zgodnie z nowymi zasadami kształcenie będzie się odbywać w dwóch formach:
– kształcenia realizowanego przez szkoły w zakresie szkoły podstawowej, gimnazjum i liceum ogólnokształcącego, zgodnie z podstawą programową kształcenia ogólnego,
– kształcenia uzupełniającego w zakresie języka polskiego i wiedzy o Polsce, realizowanego przez szkolne punkty konsultacyjne dla dzieci uczących się w systemach oświatowych innych państw.
Za koordynację kształcenia zagranicznego będzie odpowiadać Zespół Szkół dla Dzieci Obywateli Polskich Czasowo Przebywających za Granicą z siedzibą w Warszawie. Obok zasad kształcenia w rozporządzeniu zdefiniowano także charakter i zadania polskich szkół za granicą oraz szkolnych punktów konsultacyjnych. Zgodnie z zawartą w rozporządzeniu definicją, szkoły są zobowiązane realizować ramowy plan nauczania oraz program nauczania uwzględniający podstawę programową kształcenia ogólnego, jak również prowadzić zajęcia przez pięć dni w tygodniu. Natomiast punkty realizują uzupełniający plan nauczania i ramy programowe kształcenia uzupełniającego dla szkolnych punktów konsultacyjnych, stanowiące załączniki do projektu rozporządzenia. Kształcenie uzupełniające może być realizowane również przez szkoły.
Aby ułatwić dzieciom uczącym się za granicą powrót do polskiego systemu oświaty, rozporządzenie wprowadza m.in. ujednolicony standard kształcenia uzupełniającego. W tym celu opracowano ramy programowe kształcenia uzupełniającego dla szkolnych punktów konsultacyjnych, które stanowią odpowiednik podstawy programowej. Szkoły i szkolne punkty konsultacyjne mają obowiązek stosować te ramy w kształceniu uzupełniającym od roku 2014/2015 we wszystkich klasach. Zważywszy na specyfikę poszczególnych szkół i punktów konsultacyjnych, wdrażanie ram programowych będzie przebiegało stopniowo, zgodnie z harmonogramem zaakceptowanym przez Dyrektora Zespołu Szkół. Jednocześnie z wprowadzeniem ram programowych wprowadzony zostanie nowy plan nauczania uzupełniającego. Uwzględnia on przedmioty zawarte w ramach programowych oraz pozwala na elastyczność w realizowaniu tych ram.
Kolejnym rozwiązaniem ułatwiającym powrót dzieci uczących się za granicą do polskiego systemu oświaty jest obowiązek wydawania przez szkoły i szkolne punkty konsultacyjne pisemnych informacji o systemie szkolnym w państwie pobytu, w którym uczeń realizował obowiązek szkolny lub obowiązek nauki, a także o przebiegu nauki. Ponadto rozporządzenie określa zasady kształcenia na odległość, które będzie prowadzone przez Zespół Szkół w zakresie realizacji ramowego planu nauczania albo uzupełniającego planu nauczania. Prace kontrolne oceniane będą przez nauczycieli zatrudnionych w ZS, a do egzaminu kwalifikacyjnego dopuszczeni zostaną uczniowie, którzy uzyskali ze wszystkich zajęć obowiązkowych ocenę nie niższą niż dopuszczającą.
