Do dnia 1 listopada 2009 r. przedmiotowy zasiłek jest wypłacany bez konieczności przedstawiania zaświadczenia o pozostawaniu kobiety w czasie ciąży pod opieką lekarza. Głównym celem wprowadzenia tego przepisu jest zmotywowanie kobiet zachodzących w ciążę do jak najwcześniejszego zgłoszenia się do lekarza lub położnej, a w następnej kolejności – systematycznego zgłaszania się na kolejne badania kontrolne. Dane na temat liczby porad udzielonych kobietom w ciąży do 10 tygodnia ciąży, do 14 tygodnia ciąży oraz powyżej 14 tygodnia ciąży wskazują, że tzw. „wczesna zgłaszalność” kształtuje się na poziomie 40-60 % – w zależności od regionu.
Zmiany w przepisach polegają na tym, iż od 1 listopada 2009 r. przy ubieganiu się o jednorazową zapomogę z tytułu urodzenia się dziecka, jak również o dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka, wymagane będzie przedłożenie zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego, że matka dziecka pozostawała pod opieką lekarską przez okres co najmniej od 10 tygodnia ciąży do porodu. Wymóg dołączenia do wniosku o jednorazową zapomogę z tytułu urodzenia się dziecka oraz o dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka zaświadczenia lekarskiego dotyczy wniosków składanych od 1 listopada 2009 r. bez względu na termin urodzenia dziecka.
Wprowadzona regulacja prawna, która uzależnia uzyskanie dodatku z tytułu urodzenia dziecka od jak najwcześniej podjętej profilaktyki, ma przyczynić się do zwiększenia świadomości zdrowotnej kobiet oraz pozwolić na prawidłowy monitoring ciąży i na szybkie podjęcie działań profilaktycznych bądź leczniczych w przypadkach występowania powikłań lub zagrożeń we wczesnej ciąży. Oczekuje się również, że spowoduje to ograniczenie liczby zgonów okołoporodowych, zmniejszenie odsetka wcześniactwa oraz noworodków urodzonych z niską masą urodzeniową.
Art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.) stanowi, że „świadczeniobiorcy na podstawie ustawy nie przysługują orzeczenia o zdolności do prowadzenia pojazdów mechanicznych oraz inne orzeczenia i zaświadczenia lekarskie wydawane na życzenie świadczeniobiorcy, jeżeli nie są one związane z dalszym leczeniem, rehabilitacją, niezdolnością do pracy, kontynuowaniem nauki, uczestnictwem dzieci, uczniów, słuchaczy zakładów kształcenia nauczycieli i studentów w zajęciach sportowych i w zorganizowanym wypoczynku, jeżeli nie są wydawane dla celów pomocy społecznej, orzecznictwa o niepełnosprawności, uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego, dodatku z tytułu urodzenia dziecka lub jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka”. Zgodnie z tym przepisem, kobieta po urodzeniu dziecka lub w czasie ostatniej wizyty przed porodem, powinna poprosić o wystawienie przedmiotowego zaświadczenia lekarza, który odbierał poród, bądź lekarza prowadzącego ciążę. Przedmiotowe zaświadczenie otrzymuje od lekarza bezpłatnie, a obowiązkiem lekarza – na podstawie dostępnej dokumentacji dotyczącej faktu pozostawania kobiety w czasie ciąży pod opieką lekarską – jest wystawienie takiego zaświadczenia. Nie ma przy tym znaczenia, czy będzie to lekarz ubezpieczenia zdrowotnego, czy praktykujący prywatnie. Przepis nie określa również specjalizacji lekarza wystawiającego zaświadczenie. Nie ma również znaczenia, czy lekarz wypisze w całości to zaświadczenie samodzielnie, czy tylko wypełni przygotowany, wydrukowany wcześniej np. ze strony internetowej wzór zaświadczenia. Nie znajduje uzasadnienia żądanie od kobiety, aby sama dostarczyła lekarzowi druk zaświadczenia.
