Jak napisać zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa? Praktyczny poradnik

Prawny i społeczny obowiązek zawiadomienia o przestępstwie

Kwestię zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu regulują przepisy Kodeksu postępowania karnego oraz Kodeksu karnego. Zgodnie z normą art. 304 § 1 k.p.k., każdy dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję. Obowiązek zawiadomienia nie dotyczy jednak przestępstw ściganych na wniosek i z oskarżenia prywatnego. Określenie przez ustawodawcę, że każdy ma społeczny obowiązek zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu oznacza, iż jego niedochowanie nie rodzi konsekwencji karnych.

Ustawodawca wymienił jednak w Kodeksie karnym, w sposób enumeratywny, rodzaje przestępstw, co do których istnieje prawny obowiązek zawiadomienia organów ścigania o ich popełnieniu. Zgodnie z treścią przepisu art. 204 § 1 Kodeksu karnego, każdy kto, mając wiarygodną wiadomość o karalnym przygotowaniu albo usiłowaniu lub dokonaniu czynu zabronionego:

• ludobójstwa (art. 118 k.k.) i zbrodni przeciwko ludzkości (art. 118a k.k.),
• stosowania środków masowej zagłady (art. 120 k.k.), a także ich wytwarzania, gromadzenia, obrotu i przechowywania (art. 121 k.k.),
• stosowania podczas działań zbrojnych niedopuszczalnych sposobów lub środków walki (art. 122 k.k.),
• zabójstwa i tortur na terenach objętych działaniami zbrojnymi wobec poddających się, rannych, chorych, personelu medycznego, duchownych, jeńców oraz ludności cywilnej (art. 123 k.k.), a także zmuszania takich osób do udziału w działaniach zbrojnych przeciwko własnemu krajowi (art. 124 k.k.),
• zdrady głównej (art. 127 k.k.),
• zamachu stanu (art. 128 k.k.),
• szpiegostwa (art. 130 k.k.),
• zamachu na życie Prezydenta RP (art. 134 k.k.),
• dywersji (art. 140 k.k.),
• zabójstwa (art. 148),
• sprowadzenia niebezpieczeństwa powszechnego (art. 163 k.k.),
• piractwa w komunikacji wodnej lub powietrznej (art. 166),
• bezprawnego pozbawienia wolności (art. 189 k.k.),
• wzięcia zakładnika (art. 252 k.k.)
• przestępstwa o charakterze terrorystycznym (zob. art. 115 § 20 k.k.)

ma prawny obowiązek zawiadomić o tym Policję lub Prokuraturę. Zaniechanie powyższego obowiązku zagrożone jest karą pozbawienia wolności do lat 3.

Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa
przejdź do formularza »

Forma zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa

Zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa możemy dokonać w formie ustnej bądź na piśmie. Jeżeli zawiadomienia dokonujemy ustnie, wówczas – zgodnie z normą art. 304a k.p.k. – sporządza się wspólny protokół z przyjęcia ustnego zawiadomienia o przestępstwie i przesłuchania w charakterze świadka osoby zawiadamiającej. W protokole tym można również zamieścić wniosek o ściganie, jeżeli przestępstwo nie jest ścigane z urzędu, ale na wniosek.

Co musimy zamieścić w pisemnym zawiadomieniu o popełnieniu przestępstwa?

Przede wszystkim w pisemnym zawiadomieniu o popełnieniu przestępstwa zamieszczamy (standardowo):

• informację o miejscu i dacie jego sporządzenia;
• dane osoby wnoszącej zawiadomienie ( osoba składająca zawiadomienie o przestępstwie ma prawo zastrzec, by informacje dotyczące jej miejsca zamieszkania były do wyłącznej wiadomości prokuratora lub sądu w sytuacji, gdy zachodzi uzasadniona obawa użycia przemocy lub groźby bezprawnej wobec niej lub osoby jej najbliższej w związku z jej czynnościami);
• określenie podmiotu, do którego zawiadomienie kierujemy (czynimy to wskazując dane jednostki Policji bądź prokuratury, czy innego organu uprawnionego do ścigania przestępstw i prowadzenia postępowania przygotowawczego);
• datę popełnienia przestępstwa;
• miejsce popełnienia przestępstwa;
• dane sprawcy, jeżeli je znamy, lub informację, że sprawca jest nam nieznany;
• wniosek o wszczęcie postępowania przygotowawczego;
• uzasadnienie;
• podpis;
• załączniki.

Co zamieszczamy w uzasadnieniu?

W uzasadnieniu należy w sposób zwięzły opisać stan faktyczny z dokładnym wskazaniem zachowania sprawcy, które według wnoszącego zawiadomienie (czyli nas) nosi znamiona przestępstwa. W uzasadnieniu powinniśmy wskazać także dowody na poparcie naszych twierdzeń, jeżeli je posiadamy. W sytuacji, gdy maja one formę dokumentów, załączamy je następnie jako załączniki do zawiadomienia.

Dokonując zawiadomienia ważne jest byśmy mieli wiedze co do możliwości popełnienia przestępstwa, natomiast nie musimy wiedzieć, czy faktycznie dane zachowanie jest w świetle prawa przestępstwem, czy na przykład tylko wykroczeniem. Tę kwestię badają organy ścigania. Należy przy tym pamiętać, że zarówno zawiadomienie o przestępstwie, jak i wskazanie osoby podejrzanej mieszczą się w granicach prawa. Mogłyby przekraczać je wyłącznie wówczas, gdyby takie zawiadomienie i wskazanie konkretnej osoby podejrzanej dokonane było oczywiście ze złym zamiarem i pełną świadomością nieprawdy takiego twierdzenia (zobacz wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 grudnia 1998 roku, sygn. akt I ACa 1004/98.) Jak wynika z normy art. 238 k.k., kto zawiadamia o przestępstwie lub o przestępstwie skarbowym organ powołany do ścigania wiedząc, że przestępstwa nie popełniono, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa
przejdź do formularza »

Podstawa prawna:
Art 304, art. 304a ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz.U.1997.89.555 )
Art. 238, art. 240 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku – Kodeks karny (Dz.U.1997.88.553)