W przypadku przekroczenia uprawnień przez pracownika, które to przekroczenie powoduje szkodę w mieniu pracodawcy może stanowić przestępstwo określone w art. 296 § 1 kodeksu karnego, czyli umyślne wyrządzenie znacznej szkody majątkowej przez osobę, która na podstawie ustawy, decyzji właściwego organu lub umowy, obowiązana jest do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą osoby fizycznej, prawnej lub jednostki nie mającej osobowości prawnej, a działanie to jest wynikiem nadużycia udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienia ciążącego na nim obowiązku.
Czyli podstawową kwestą dla odpowiedzialności karnej pracownika, jest to czy przekroczył on swoje uprawniania lub nie dopełnił ciążącego na nim obowiązku. Kolejna przesłanka odpowiedzialności pracownika to powstanie co najmniej znacznej szkody.
Znaczną szkodą (zgodnie z art. 115 § 5, w zw. z art. 115 § 7 kk) jest szkoda, której wartość w chwili popełnienia czynu zabronionego przekracza dwustukrotną wartość najniższego miesięcznego wynagrodzenia. A szkodą w wielkich rozmiarach, jest szkoda której wartość przekracza w chwili popełnienia czynu zabronionego, przekracza tysiąckrotną wartość najniższego miesięcznego wynagrodzenia (art. 115 § 6, w zw. z art. 115 § 7 kk).
Gdy szkoda jest wielkich rozmiarów, to mamy wówczas postać kwalifikowaną przestępstwa określonego w art. 296, zagrożoną karą pozbawienia wolności od roku do lat 10. Łagodniejsza odpowiedzialność karna występuje w przypadku, gdy sprawca działa nieumyślnie, wówczas podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Istotną dla ustalenia zakresu odpowiedzialności pracownika, jest także kwestia zawinienia, czyli to czy umyślnie pracownik dokonał przekroczenia uprawnień, czy też czyn nosi znamiona winy nieumyślnej. O winie umyślnej mówimy wówczas gdy sprawca ma zamiar jego popełnienia, tj. chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi (art. 9 § 1 kk). Wina nieumyślna, gdy sprawca nie mając zamiaru popełnienia czynu zabronionego, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał lub mógł przewidzieć (art. 9 § 2 kk).
W przypadku winy nieumyślnej mamy do czynienia z łagodniejszą odpowiedzialnością karną pracownika, sprawcy przestępstwa.
Odrębną sprawą jest kwestia odszkodowania za wyrządzoną szkodę. Zasadniczo odszkodowanie może być zasądzone na rzecz pracodawcy, jednakże jeżeli zostanie ustalona wina nieumyślna odpowiedzialność pracownika ogranicza się jedynie do wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia (art. 119 kodeksu pracy). Pełna odpowiedzialność za szkodę powstaje gdy pracownik wyrządził ją z winy umyślnej, wówczas odpowiada za powstałą stratę oraz za utracone korzyści.
