Spis treści
Gdy rodzic żąda alimentów
Podstawowym aktem prawnym regulującym kwestię alimentów jest oczywiście Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Tam też powinniśmy szukać przepisów odnoszących się do możliwości żądania alimentów przez rodziców względem swoich dzieci. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że powyższa sytuacja w cale nie należy do rzadkości.
Zgodnie z treścią art. 128 KRiO, obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Obowiązek alimentacyjny obciążający dzieci pojawi się jednak w sytuacji, gdy będą one pełnoletnie. Dodatkowo rodzic będzie uprawniony do omawianych świadczeń tylko wtedy, gdy znajdzie się w niedostatku. Jak podkreślił NSA w Warszawie w wyroku z dnia 4 października 2011 r. (sygn. akt II FSK 631/10), niedostatek nie musi wiązać się z sytuacją, w której wierzyciel alimentacyjny nie ma żadnych środków utrzymania, gdyż wystarczy, aby nie był on w stanie samodzielnie zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb w zakresie utrzymania i wychowania. O osobie ubiegającej się o alimenty z powodu niedostatku można mówić wówczas, gdy nie potrafi ona zaspokoić samodzielnie swych potrzeb na poziomie zbliżonym do minimum socjalnego, przy czym. "Nie potrafi" to znaczy, że nie posiada dostatecznych środków pomimo podejmowania starań, by je pozyskać.
Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Pozew o alimenty
przejdź do formularza »
Tym samym zdrowy i pełnosprawny rodzic nie będzie mógł żądać alimentów od swoich pełnoletnich dzieci – ma on bowiem możliwość podjęcia pracy zarobkowej i uzyskania w ten sposób środków niezbędnych do życia. Stan niedostatku był także poruszany przez Sąd Najwyższy – przepis art. 133 § 2 KRiO posługując się pojęciem niedostatku nie określa, co należy rozumieć pod pojęciem niedostatku. Pewną wskazówkę interpretacyjną w tym zakresie zawiera art. 135 § 1 KRiO. Z jego brzmienia można wnosić, iż niedostatek występuje wtedy, gdy uprawniony nie może w pełni własnymi siłami, z własnych środków, zaspokoić swych usprawiedliwionych potrzeb. Potrzeby te to potrzeby tak materialne jak i niematerialne, przy czym potrzeby każdego człowieka kształtują się inaczej. Obydwa te rodzaje potrzeb są ze sobą sprzężone i tylko ich łączne zaspokojenie zapewnia godziwą egzystencję. W takim kontekście można mówić o zaspokojeniu potrzeb usprawiedliwionych, które każdy uprawniony powinien mieć zapewnione. Są one uzależnione od indywidualnych cech uprawnionego, tj. od wieku, stanu zdrowia, zawodu, pozycji społecznej i dotychczasowej stopy życiowej (por. wyrok SN z 5.05.1998 r. sygn. akt I CKN 95/98).
Trudne alimenty
Obowiązek alimentacyjny dzieci względem własnych rodziców jest dużo bardziej ograniczony, niż w sytuacji odwrotnej – gdy rodzice stają się obowiązanymi, a dzieci uprawnionymi do tego typu świadczeń. W tym drugim bowiem przypadku jest to obowiązek o charakterze bezwzględnym i obligatoryjnym. Zdecydowanie łatwiej jest uzyskać alimenty od rodzica, niż od własnego, nawet najlepiej zarabiającego dziecka. Dziecko nie musi bowiem wykazywać pozostawania w stanie niedostatku, wystarczy aby nie było w stanie samodzielnie się utrzymać (rodzic zaś musi stan niedostatku wykazać odpowiednimi dowodami).
Alimenty nie muszą jednak oznaczać obowiązku wypłacania określonych kwot pieniężnych – ich podstawową funkcją jest zaspokojenie potrzeb życiowych osoby uprawnionej. Praktyka pokazuje jednak, że sądy decydują się na przyznawanie alimentów wyłącznie w formie finansowej.
Gdy rodzic nie zasługuje na alimenty
Dosyć często zdarza się, że rodzic który żąda alimentów od swojego dziecka po prostu na nie nie zasługuje. Będzie tak, gdy nie interesował się przez całe życie dzieckiem, opuścił rodzinę, czy nie łożył na utrzymanie własnego dziecka.
Syn lub córka mogą uwolnić się od żądań rodzica np. poprzez wskazanie, że nie są w stanie płacić alimentów bez uszczerbku dla siebie czy swojej rodziny. Jeśli więc dziecko od którego żąda się alimentów ma własne zobowiązania finansowe i niewielki majątek, można podnieść tę kwestię w sądzie – usprawiedliwione potrzeby rodzica nie będą miały wówczas znaczenia. Podobnie będzie w przypadku, gdy rodzic żądający alimentów popadł w niedostatek z własnej winy, np. jest uzależniony od alkoholu czy hazardu i nie podejmuje leczenia, celowo jest osobą bezrobotną, nie ubiega się o pomoc socjalną pomimo iż spełnia warunki do jej przyznania.
Uwaga!
Jeśli chcesz szybko i poprawnie przygotować Pozew o alimenty przejdź do formularza »
Jeśli jednak powyższe okoliczności nie mają miejsca, istnieje inny sposób na uniknięcie alimentów, szczególnie jeśli rodzic przypomniał sobie o Tobie dopiero, gdy zabrakło mu pieniędzy. Zdaniem Sądu Najwyższego roszczenia alimentacyjne należy oceniać według zasad współżycia społecznego – alimentów możemy uniknąć, jeżeli rodzic w przeszłości był wobec nas nie w porządku, np. sam nie płacił alimentów, nie utrzymywał kontaktów lub wręcz znęcał się nad nami (pomocne mogą być wówczas zeznania świadków czy dokumentacja potwierdzająca Twoje stanowisko).
Podstawa prawna:
[art. 128, art. 133, art. 135 k.r.o. (Dz.U. z 2012 r. poz. 788 j.t.)]
