Obowiązujące przepisy ograniczają prawo do posługiwania się bronią palną. W przeciwieństwie do USA, w Polsce aby zakupić broń trzeba uzyskać odpowiednie pozwolenie, a w związku z tym spełnić szereg różnych warunków. Kwestia użycia borni została jednak uregulowana nie w Kodeksie karnym, lecz ustawie o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej.
Przykładowe okoliczności pozwalające na użycie broni
Zgodnie z treścią art. 45 w/w aktu prawnego, broni palnej można użyć, gdy zaistnieje co najmniej jeden z następujących przypadków:
- konieczność odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na:
- życie, zdrowie lub wolność uprawnionego lub innej osoby albo konieczność przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu,
- ważne obiekty, urządzenia lub obszary albo konieczność przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu,
- mienie, który stwarza jednocześnie bezpośrednie zagrożenie życia, zdrowia lub wolności uprawnionego lub innej osoby, albo konieczność przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu,
- nienaruszalność granicy państwowej przez osobę, która wymusza przekroczenie granicy państwowej przy użyciu pojazdu, broni palnej lub innego niebezpiecznego przedmiotu,
- bezpieczeństwo konwoju lub doprowadzenia;
- konieczność przeciwstawienia się osobie:
- niepodporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowego porzucenia broni, materiału wybuchowego lub innego niebezpiecznego przedmiotu, którego użycie może zagrozić życiu, zdrowiu lub wolności uprawnionego lub innej osoby,
- która usiłuje bezprawnie odebrać broń palną uprawnionemu lub innej osobie uprawnionej do jej posiadania;
- bezpośredni pościg za osobą, wobec której:
- użycie broni palnej było dopuszczalne w przypadkach określonych w pkt 1 lit. a-d i pkt 2,
- istnieje uzasadnione podejrzenie, że popełniła przestępstwo, o którym mowa w art. 115 § 20, art. 148, art. 156 § 1, art. 163-165, art. 197, art. 252 i art. 280-282 KK,
Warto nadmienić, że powyższe wyliczenie stanowi tylko część przepisu omawianej ustawy, niemniej jednak jest ono podstawowe. Jako ciekawostkę można dodać, że każdego roku polscy policjanci ponad 100 razy w uzasadnionych przypadkach używają broni palnej i oddają strzały ostrzegawcze.
Broń palną można wykorzystać w przypadku konieczności podjęcia co najmniej jednego z następujących działań:
- zatrzymanie pojazdu, jeżeli jego działanie zagraża życiu lub zdrowiu uprawnionego lub innej osoby lub stwarza zagrożenie dla ważnych obiektów, urządzeń lub obszarów;
- pokonanie przeszkody: uniemożliwiającej lub utrudniającej ujęcie osoby albo ratowanie życia lub zdrowia uprawnionego, innej osoby lub ratowanie mienia, w przypadku naruszenia porządku lub bezpieczeństwa publicznego przez osobę pozbawioną wolności, zatrzymaną lub umieszczoną w strzeżonym ośrodku albo areszcie w celu wydalenia;
- zaalarmowanie lub wezwanie pomocy;
- neutralizacja przedmiotów lub urządzeń mogących stwarzać niebezpieczeństwo wybuchu, powodujących jednocześnie bezpośrednie zagrożenie zdrowia lub życia uprawnionego lub innej osoby;
- unieszkodliwienie zwierzęcia, którego zachowanie zagraża bezpośrednio życiu lub zdrowiu uprawnionego lub innej osoby;
- oddanie strzału ostrzegawczego.
Podstawa prawna:
[art. 45 ustawy z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej (Dz.U. z 2013 r. Nr 628)]