Zgodnie z obowiązującym art. 358 § 1 ustawy – Kodeks cywilny, wszystkie zobowiązania pieniężne na obszarze Polski – z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie – mogą być wyrażone tylko w pieniądzu polskim. Przepis ten powszechnie jest znany jako zasada walutowości i ma charakter iuris cogentis (norma bezwzględnie obowiązująca), przez co zgodnie z art. 58 § 1 Kodeksu Cywilnego jego naruszenie skutkuje nieważnością czynności prawnej. Z powyżej wymienionym przepisem k.c. pozostaje w ścisłym związku przepis art. 9 pkt 15 ustawy – Prawo dewizowe, który stanowi, iż zawieranie umów oraz dokonywanie innych czynności prawnych, powodujących lub mogących powodować dokonywanie w kraju rozliczeń w walutach obcych, a także dokonywanie w kraju takich rozliczeń, podlega ograniczeniom. Ograniczenia te nie mają jednak zastosowania do przypadków, w których czynności te są dokonywane w obrocie dewizowym z zagranicą, a także między nierezydentami oraz między rezydentami będącymi osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej. Powyższe wyjątki od ograniczeń określonych w art. 9 pkt 15, będące jednocześnie wyjątkami od zasady walutowości, zostały określone w art. 9 pkt 15 lit. a-c. Zgodnie z art. 9 pkt 15 lit. a – c ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. – Prawo dewizowe ograniczeniom podlega zwieranie umów oraz dokonywanie innych czynności prawnych, powodujących lub mogących powodować dokonywanie w kraju rozliczeń w walutach obcych, a także dokonywanie w kraju takich rozliczeń z wyjątkiem przypadków, w których czynności te są dokonywane w dozwolonym na podstawie ustawy lub zezwolenia dewizowego obrocie dewizowym z zagranicą, między nierezydentami, bądź między rezydentami będącymi osobami fizycznymi – w zakresie niezwiązanym z działalnością gospodarczą. Poza tymi ustawowymi wyjątkami odstępowanie od ograniczeń w dokonywaniu obrotu walutami obcymi w kraju i tym samym od zasady walutowości jest możliwe także na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 września 2007 r. w sprawie ogólnych zezwoleń dewizowych (Dz. U. Nr 168, poz. 1178), w zakresie i na warunkach określonych w § 3-11 tego rozporządzenia. Jednakże odstępstwa wynikające zarówno z ustawy – Prawo dewizowe jak i z wyżej wymienionego rozporządzenia nie dopuszczają wszystkich transakcji między rezydentami, w wyniku, których rozliczenie może następować w walutach obcych. W szczególności zaś nie obejmują transakcji zawieranych przez rezydentów w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. Z przepisów ustawy – Prawo dewizowe oraz powołanego rozporządzenia wynika, że nieuwzględnione w nich transakcje – w konsekwencji, których dochodzi do rozliczeń między rezydentami na terytorium kraju w walutach obcych wymagają uzyskania indywidualnego zezwolenia dewizowego udzielanego przez Prezesa NBP w drodze decyzji administracyjnej.
