Komu przysługuje renta rodzinna?
Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy. Renta rodzinna przysługuje również uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. W takim przypadku przyjmuje się, że osoba zmarła spełniała warunki do uzyskania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Czy dzieciom przysługuje renta rodzinna?
Tak, bowiem ustawodawca przewidział, że do renty rodzinnej uprawnieni są następujący członkowie rodziny:
- dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione;
- przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka;
- małżonek (wdowa i wdowiec);
- rodzice.
Za rodziców w rozumieniu ustawy uważa się również ojczyma i macochę oraz osoby przysposabiające.
Z uwagi na to, że niniejszy artykuł dotyczy prawa do renty rodzinnej po zmarłych rodzicach, skupię się na dzieciach. Zatem, renta rodzinna przysługuje dzieciom własnym, dzieciom drugiego małżonka oraz dzieciom przysposobionym osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń.
Do kiedy przysługuje dzieciom renta rodzinna?
Dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej:
- do ukończenia 16 lat;
- do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo
- bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt 1 lub 2.
W sytuacji, gdy dziecko osiągnęło 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów.
Wobec powyższego, należy przyjąć, że zasadą jest pobieranie renty rodzinnej przez dzieci do ukończenia 16 roku życia. Wyjątek od tej zasady przewiduje sytuacja, w której prawo do renty rodzinnej ulega przedłużeniu ze względu na kontynuowanie nauki w szkole do 25 roku życia. Jednakże bez względu na wiek, renta rodzinna przysługuje w przypadku, gdy dziecko stało się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie do 16 roku życia lub do 25 roku życia – w przypadku, gdy kontynuowało naukę.
Należy tutaj przytoczyć wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 22 lutego 2001 r. (sygn. akt III AUa 1750/00), zgodnie z którym istnienie całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji daje uprawnienie do renty rodzinnej niezależnie od tego, w jakim okresie one powstały. Stanowisko to potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 marca 2011 r. (sygn. akt II UK 303/10), który orzekł, że wykładnia art. 68 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), przyznająca prawo do przedłużenia wypłaty renty rodzinnej tylko tym osobom, które w dniu ukończenia 25 lat były na ostatnim roku studiów, nie uzasadnia zarzutu nierównego traktowania osób, które w dniu ukończenia 25 lat były na przedostatnim roku studiów lub kontynuowały naukę w szkole niebędącej szkołą wyższą. Jednakże zgodnie z aktualną linią orzeczniczą Sądu Najwyższego, dziecko, które stało się całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji po osiągnięciu wieku określonego w art. 68 ust. 1 pkt 1 lub 2 ustawy z 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie nabywa prawa do renty rodzinnej na podstawie art. 68 ust. 1 pkt 3 tej ustawy. (tak: wyrok z dnia 10 października 2006 r. I UK 85/06, LEX nr 950607; z dnia 22 lutego 2007 r., I UK 274/06, LEX nr 936836; z dnia 9 maja 2007 r., I UK 353/06, LEX nr 898849).
Podstawa prawna:
art. 65 – 68 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 1998 nr 162 poz. 1118)
